Overzicht

Istunnel

Rita Bylsma

2012w37 Wo

Wanneer zeggen we dat iemand zich heeft laten overbluffen?

  • Ontwoorden
    Als iemand op een onbeschofte, leugenachtige, domme of egoïstische bewering niet zo gauw weet te reageren met een even vlotte bewering, dan zeggen we dat die persoon zich heeft laten overbluffen. Om een kort woord voor deze vorm van `overbluffen' te hebben, noem ik het `ontwoorden'.
  • Ontwillen
    Als iemand zich door een onbeschofte, leugenachtige, domme of egoïstische bewering laat manipuleren om iets te doen wat hij anders niet zou doen, dan zeggen we óók dat die persoon zich heeft laten overbluffen. Om een kort woord voor deze vorm van `overbluffen' te hebben, noem ik het `ontwillen'.
  • We kunnen nu de volgende vraag stellen:

  • vraag 1
    Is het nu zo dat iemand die zich wel eens laat ontwoorden zich ook wel eens laat ontwillen?
  • Als ik dezelfde vraag nu herhaal, maar ik vervang mijn verzonnen woorden door het normale Nederlandse woord `overbluffen', dan wordt de vraag:

  • vraag 2
    Is het nu zo dat iemand die zich wel eens laat overbluffen zich ook wel eens laat overbluffen?
  • Nu is het antwoord natuurlijk heel gemakkelijk geworden. Dat is overduidelijk ja. Het is nu natuurlijk een onzinnige vraag geworden, omdat het antwoord alleen ja kan zijn.

    Volgt hieruit dat het antwoord op de eerste vraag ook ja is? Een verschil tussen de eerste en de tweede vraag is dat twee woorden, namelijk `ontwoorden' en `ontwillen', beide vervangen zijn door een overkoepelend woord, namelijk `overbluffen'. Bekijk een vraag waarin we één woord gaan vervangen door een overkoepelend woord:

  • vraag 3
    Is een vogel een zoogdier?
  • Het antwoord hierop is nee. Nu vervangen we het woord `zoogdier' door het overkoepelende woord `dier':

  • vraag 4
    Is een vogel een dier?
  • Het antwoord hierop is ja. Dus het antwoord op een vraag kan veranderen als je een woord vervangt door een overkoepelend woord. De vragen zijn dus niet twee vormen van inhoudelijk dezelfde vraag.

    Het andere verschil tussen de vraag met `ontwoorden' en `ontwillen' en de vraag met twee keer `overbluffen' is dat `ontwoorden' en `ontwillen' onbestaande woorden zijn en `overbluffen' een bestaand woord is. De indeling die ik heb gemaakt, wordt blijkbaar niet zo belangrijk gevonden, want anders zouden er wel woorden voor zijn. Veel mensen zullen van deze indeling niet gehoord hebben en hem ook niet zelf kunnen verzinnen. Iemand weet dan alleen:

  • overtuiging 1
    Dat is iemand die zich wel eens laat overbluffen.
  • Meer weet hij dan niet en dat zou hij erbij kunnen denken:

  • overtuiging 2
    Dat is iemand die zich wel eens laat overbluffen, maar ik weet niet wanneer.
  • Maar op school leren we allemaal dat onzekerheid dom is. Dus bewust zijn van wat je niet weet wordt niet aangeleerd of zelfs afgeleerd. Mensen denken dan al gauw dat er zekerheid is:

  • overtuiging 3
    Dat is iemand die zich wel eens laat overbluffen, onder alle omstandigheden.
  • Deze manier van denken noem ik de `istunnel': dit `is' overbluffen en dat `is' overbluffen dus onderscheid is onmogelijk.


    webadres is pdtrg39.home.xs4all.nl/istunnel.html
    Overzicht